UNIZO behoeft geen introductie meer. De grootste ondernemersorganisatie van Vlaanderen en Brussel staat ondernemers bij met advies, informatie en belangenverdediging. Maar wist je dat de organisatie ook bijzonder actief is voor freelancers? Zo brengt UNIZO ieder jaar een heus Freelancer Focus Rapport uit, een blik op de situatie en de evolutie van freelancers in België, op basis van een grootschalige enquête. En wat blijkt? In 2022 was de tevredenheid bij zowel de opdrachtgevers als bij de freelancers zelf nog nooit zo groot. Slechts 2% van de freelancers overweegt een terugkeer naar een vaste job. Opdrachten.be had een exclusief gesprek met Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO, die ons in avant-première al enkele resultaten onthult. Dat belooft alvast voor de Dag van de Freelancer op 6 oktober wanneer het volledige rapport officieel wordt voorgesteld!
Hoe zou u een doorsnee freelancer omschrijven?
Een freelancer is een zelfstandige ondernemer. Dat is geen spectaculaire omschrijving en toch loont het de moeite om dat regelmatig in herinnering te brengen. Waarom? Omdat een zelfstandige ondernemer, en dus ook een freelancer, bijzonder gesteld is op zijn of haar onafhankelijkheid. Die onafhankelijkheid komt tot uiting op verschillende vlakken: onafhankelijk van opdrachtgevers en onafhankelijk van vakbonden. De freelancer is en blijft zelf meester over zijn of haar orderboek. In dat kader passen schijnzelfstandigen niet binnen de doelgroep van UNIZO. In de praktijk zijn schijnzelfstandigen immers afhankelijk van een opdrachtgev.
“Onafhankelijkheid is de rode draad die alle freelancers, ongeacht sector of activiteit, verbindt.”
Op 6 oktober 2022 stellen jullie het nieuwe Freelancer Focus Rapport voor. Welke resultaten liggen in de lijn van vorige jaren?
Net zoals vorige jaren zien we bij freelancers een stijgende nood aan matching. Het gaat dan over de matching tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers, maar ook aan matching tussen freelancers en ondersteunende diensten. Platforms zoals Opdrachten.be zijn voorbeelden van initiatieven die inspelen op die groeiende vraag.
Daarnaast zien we dat steeds meer Kmo’s een beroep doen op freelancers als alternatief voor (dure) interim vervangingscontracten. Ook die vaststelling ligt in de lijn met de resultaten van onze vorige rapporten.
“Er is een stijgende nood aan matching, niet alleen voor freelance opdrachten, maar ook voor ondersteunende diensten.”
Welke trends zijn er doorbroken?
Opvallend is dat voor het eerst in jaren het aantal freelancers in 2022 licht is gedaald. De daling is volgens onze analyses te wijten aan de onzekere economische tijden. Meer freelancers kiezen voor de zekerheid van een vaste job om te anticiperen op de neerwaartse conjunctuur. Daartegenover stellen we de instroom vast van een nieuwe doelgroep in het freelance segment: professionals die een lange carrière hebben in vast dienstverband, maar die de laatste jaren vóór hun pensioen hun opgebouwde expertise ter beschikking stellen op freelance basis.
Momenteel telt Vlaanderen zo’n 145.000 freelancers, in Brussel zijn dat er 35.000 en in Wallonië 67.500.
“Heel wat professionals zien in een freelance activiteit een waardevolle landingsbaan richting hun pensioen. Dat is een recent fenomeen.”
Op welke evolutie bent u het meest trots?
Zoals vermeld in ons Freelancer Focus Rapport is de tevredenheid bij de Kmo’s die samenwerken met freelancers nog nooit zo groot geweest als nu. Het is duidelijk dat bedrijven en freelancers elkaar steeds beter vinden. Ik verwijs dan vooral naar de manier waarop freelancers behandeld worden. Ieder bedrijf heeft een eigen aanpak en bedrijfscultuur, maar ik zie twee voorwaarden om succesvol en duurzaam met freelancers om te gaan. Enerzijds mag er geen sprake zijn van hiërarchie, anderzijds moet de freelancer voldoende betrokken worden en niet behandeld worden als ‘de zoveelste leverancier’.
Daarnaast ben ik trots op het feit dat een freelance activiteit steeds vaker als volwaardige zelfstandige onderneming wordt beschouwd. Die behandeling trekt zich ook door in de tevredenheid van de freelancers zelf. Slechts 2% van de ondervraagde freelancers overweegt een terugkeer naar een vaste job. Een tevredenheidsscore van 98%, dat is toch fantastisch!
“Bedrijven die met freelancers samenwerken balanceren op een dunne koord: de onafhankelijkheid waarborgen en de freelancer toch voldoende betrekken.”
Waar mag de bezoeker zich aan verwachten tijdens de volgende Dag van de Freelancer op 6 oktober 2022?
De Dag van de Freelancer (in Greenhouse BXL in Diegem) is een namiddag vol echt interessante sprekers over thema’s waar alle freelancers vroeg of laat mee in aanraking komen. Maar tegelijk ook een ontmoeting tussen gelijkgestemden, freelancers onderling, ondersteunende bedrijven en wij als ondernemersorganisatie die allemaal hetzelfde doel voor ogen hebben: verder bouwen aan het freelance ecosysteem en zoveel mogelijk plezier en voldoening halen uit een freelance activiteit.
We ontvangen op 6 oktober 2022 een aantal ronkende namen als spreker. Zo komt Robert Vlach overgevlogen uit Tsjechië om te praten over “The Freelance Way of Personal Finance”. Robert is een internationale referentie op het vlak van flexibel werken
“Dag van de Freelancer: ik kan je nu al beloven dat de afwezigen ongelijk zullen hebben!”
Terug naar de freelancer: over welke karaktertrekken beschikt een succesvolle freelancer?
Een freelancer biedt, meestal in een B2B-context, zakelijke diensten aan en stelt zijn of haar expertise ter beschikking van de opdrachtgever. Om dat niveau van expertise te bereiken én te behouden, moet de freelancer bijzonder leergierig zijn. Expertise is immers onderhevig aan de tand des tijds: wat vandaag expertise is, kan morgen al achterhaald zijn. De freelancer moet dus bereid zijn om zichzelf bij te scholen.
Naast leergierig moet een freelancer ook ondernemend zijn en zijn of haar ‘onderneming’ leiden vanuit verschillende simultane rollen: CEO, CFO, COO, CTO, enz. Een freelancer is dus niet alleen bezig om de opdracht voor een klant tot een goed einde te brengen, maar houdt zich ook bezig met een hele reeks randactiviteiten: de financiële gezondheid bewaken, betalingen tijdig uitvoeren, prospectie doen voor toekomstige opdrachten, agenda beheren, enz. Tegelijk moet de freelancer het aantal niet-factureerbare werkuren zoveel mogelijk beperken. Het is een delicaat evenwicht. Het goede nieuws is dat er steeds meer tools op de markt zijn om de freelancer te ontlasten.
Welke tools zijn volgens u onontbeerlijk voor de moderne freelancer?
Als freelancer is het bijzonder belangrijk om je eigen sterktes en zwaktes te kennen. Ik raad startende ondernemers dan ook altijd aan om een zelfanalyse te maken en op basis van die analyse te bepalen welke taken je al dan niet gaat uitbesteden.
In de praktijk zie ik dat freelancers vooral grijpen naar tools en ondersteuning op de volgende drie vlakken:
- Boekhouding: tenzij je zelf een boekhouder bent, is het aangewezen om je te omringen met degelijke financieel advies en/of met tools voor freelancers die berekeningen voor je maken en je boekhoudkundige verplichtingen tijdig vervullen.
- Administratie: dankzij het sterk groeiende freelance segment zijn er tegenwoordig veel tools en apps op de markt om freelancers te ontlasten in hun administratieve verantwoordelijkheden. Denk maar aan apps voor projectbeheer of tools om te factureren.
- Netwerken: net zoals iedere zelfstandige ondernemer moet een freelancer zichzelf op de markt zetten. Netwerken, zowel online als offline, is voor iedere freelancer een must om aan klantenbinding te doen.
Naast klantenwerving is er volgens mij echter nog een tweede en minstens even belangrijke vorm van netwerken: connecteren met collega-freelancers. Onze Dag van de Freelancer op 6 oktober is trouwens een uitgelezen evenement om in contact te komen met andere freelancers.
Met UNIZO hebben we een hele reeks tools om aangesloten freelancers te ondersteunen. Voorbeelden zijn de tariefcalculator, het juridisch advies en de modelcontracten.
“Netwerken: dat gaat niet alleen over nieuwe klanten vinden, maar ook over connecteren met collega-freelancers.”
Waar droomt u zelf nog van?
Als ik een droom mag uitspreken? Dan wens ik dat bedrijven de komende jaren nog meer freelancers gaan inzetten om de krapte op de arbeidsmarkt tegen te gaan. Bij UNIZO geven we alvast het goede voorbeeld: wij doen zeer regelmatig zelf een beroep op freelancers. Wanneer wij die freelancers de vraag stellen of ze ooit bij ons met een vast contract zouden willen werken, dan is het antwoord steeds luid en duidelijk: neen! Dat is het beste antwoord dat we ons kunnen wensen.
Daarnaast ijveren wij er als ondernemersorganisatie voor om de alle juridische en administratieve rompslomp om freelancer te kunnen worden tot een minimum te herleiden.
